In de zomer van 2008 ontdekte ik de website geheugenvanwest.nl, waar een oproep bleek te zijn geplaatst door Suzanna Jansen, journalist en auteur van het boek Het pauperparadijs.
Gezocht: Mensen die een herinnering hebben aan de balletschool van Steffa Wine.
Vond u die balletschool ook zo aantrekkelijk, maar heeft u er nooit les gehad - waarin zat dan voor u die aantrekkingskracht en waarom heeft u daar dan toch nooit les gehad?
Of zat u juist wel bij Steffa Wine op balletles, en hoe vond u dat?
Mijn moeder, de balletschool, Slotermeer, mijn jeugd!
Ik besloot te reageren, ook al was de oproep, toen ik die onder ogen kreeg, al bijna 5 jaar oud.
Steffa Wine was mijn moeder (ze overleed in augustus 1991), dus als er iemand herinneringen heeft aan de balletschool, dan ben ik het wel. Ik heb er les gehad en gegeven, en ontmoet een doodenkele keer via Facebook wel eens iemand die zich dat nog herinnert. Mijn vraag is nu: ben je nog steeds op zoek, en indien niet, zou je iets van de verzamelde verhalen met me willen delen?
Twee dagen later kwam er antwoord:
Ik zou graag jouw herinneringen aan de balletschool willen horen, als je die wilt vertellen.
Daarna bleef het anderhalf jaar stil, en Suzanna Jansen en haar misschien-boek in wording verdwenen uit mijn geheugen.
Tot 1 december 2014, de dag waarop mijn moeder 101 zou zijn geworden, toen er opnieuw een mail van Suzanna Jansen binnenkwam. Ze legde uit waarom ze destijds de oproep had geplaatst en schreef wat ze in de tussenliggende jaren had ondernomen en gevonden.
In Het Pauperparadijs vormt Amsterdam-Noord het decor voor de levens van mensen die er echt geleefd hebben. Nu werkt ze aan een verhaal waarin tuinstad Slotermeer een rol speelt - het stadsdeel dat bedacht en gebouwd werd aan het begin van de jaren ’50 en waar wij beiden opgroeiden.
Het verleden komt tot leven aan de hand van de levensverhalen van een aantal personen die het stadsdeel vorm en smoel gegeven hebben, en tegelijkertijd worden die persoonlijke geschiedenissen in een groter historisch en maatschappelijk verband geplaatst. Mijn moeder, die begin jaren ’50 als pionier tussen de zandvlaktes van het opgespoten land dat Slotermeer toen nog grotendeels was, een balletschool en Cultureel Centrum Musis begon, is een van hen, en Suzanna wil haar daarom beter leren kennen.
We maakten een afspraak, en Suzanna beloofde ook wat documentatie mee te nemen die ze inmiddels had verzameld. In dat eerste gesprek, dat ruim 3 uur duurde, kreeg ik details te horen en zien over het leven van mijn moeder die me totaal onbekend waren. Verbijsterend.
Suzanna had zich, op basis van foto’s uit de jaren ‘30, gegevens uit het Bevolkingsregister, recensies van haar carrière als Spaanse danseres/zangeres voor de oorlog en gesprekken met oud-leerlingen van de balletschool, al een beeld gevormd van mijn moeder, al waren er nog heel wat vraagtekens, onduidelijkheden en hiaten die moesten en moeten worden ingevuld. Gewapend met mijn herinneringen en de namen van mensen die een rol gespeeld hebben in het verleden van mijn moeder dook Suzanna nog dieper de geschiedenis in en heeft, zo liet ze me weten, inmiddels nog veel meer boven water weten te halen.
En zo zit ik opeens in mijn eigen Who do you think you are, dat prachtige BBC televisieprogramma waarin Bekende Britten op zoek gaan naar het verleden van hun voorouders.
Ik word meegezogen in het duistere doolhof van mijn moeders leven, en dat is niet alleen enerverend maar ook confronterend: waarom weet ik zó weinig van haar verleden? Waarom heb ik daar niet veel vaker naar gevraagd? En waarom kreeg ik op de vragen die ik wél stelde altijd zulke weinig gedetailleerde en soms zelfs ontwijkende antwoorden? Tot op de dag van vandaag weet ik niet hoe ik mijn vragen dan wél had moeten stellen. Mijn moeders vroeger is een lappendeken vol gaten, sleetse plekken en rafels.
Maar nu is daar Suzanna Jansen, die vasthoudend en gestructureerd draadje voor draadje aan het invlechten is. En als het weefwerk klaar is, zal zij haar onderzoek hebben afgerond, en ik, postuum, een beeld van mijn moeder dat haar meer recht doet dan wat mijn verfrommelde herinneringen in de loop der tijd van haar hebben gemaakt.
Op de foto's boven: ikzelf bij ons tuinhek naast het pand aan de Burgemeester Vening Meineszlaan 120 dat uiteindelijk Balletschool Steffa Wine zou worden. Beeldend kunstenaar en vriend Gerard Hordijk is bezig met het aanbrengen van een sgraffito, en toen alles klaar was werden balletschool en Musis geopend door burgemeester d’Ailly en ging de vlag in top.
(Klik op deze foto voor de wikipagina over Tuinstad Slotermeer.)
De witte kleur van de sgraffito’s is allang verdwenen, en die aan de tuinkant is zelfs helemaal afgedekt door het nieuwbouwseltje naast het woonhuis. Maar wie heel goed kijkt kan bij de juiste lichtval op de buitenmuur aan de kant van het pleintje nog heel vaag iets van de in de baksteen gehakte contouren ontwaren. In de studio zelf is al sinds jaren de Bidetshop gevestigd...