De verjaardagskaart
Een bijzondere dag, 20 augustus. Niet alleen omdat de eerste Nederlandse hittegolf van deze eeuw in de meteorologische annalen is bijgeschreven, maar ook en vooral omdat M. dit jaar op deze datum een heugelijke verjaardag viert.
Het échte verjaardagsfeest verschuiven we tot na het Chinese avontuur. Maar 50 worden is een mijlpaal, en het bereiken van die fraaie leeftijd mag natuurlijk niet ongemerkt voorbij gaan, en dat wil M. ook beslist niet. Het komt alleen niet zo handig uit dat ze precies op haar verjaardag de derde van drie tropische nachtdiensten achter de rug heeft en dus eerst flink moet slapen. Vandaag doen we het dus heel klein en bescheiden, zonder verjaarsvisite - dat komt nog wel.
We grijpen deze speciale verjaardag aan om gezellig te eten met vrienden die we al tijden niet gezien hebben doordat wij het druk hadden en zij in het afgelopen jaar opa en oma van drie kleinkinderen zijn geworden, met als gevolg een nijpend gebrek aan tijdstippen waarop we allemaal konden.
Het menu: Vichyssoise met Vadouvan, salade Niçoise met gegrillde tonijn en als dessert het verrukkelijke strawberrymargaritaijs, de nieuwste ijscreatie van Gerrit Jan Groothedde, aka @eetschrijver. Over dat laatste kun je het beste de maker en zijn fans (en dat zijn er, zelfs voor de officiële lancering, velen!) zelf aan het woord laten, de salade is gewoon zonnig, zuidelijk en zalig, met reepjes geroosterde paprika, tomaten, gekookte Opperdoezertjes, groene boontjes, ansjovis, hardgekookt eieren en kleine Franse olijfjes, en afgemaakt met een vinaigrette van olijfolie en wijnazijn, met als extra smaakgevers wat tapenade.
Maar wat heeft dat 'umami' uit de titel te maken met een intiem verjaardagsetentje? Welnu: umami is wat wel 'de vijfde smaak' genoemd wordt, iets met rijp, hartig, vol van smaak, complex, spannend, een beetje vaag, maar als je in je smaakgeheugen graaft komen vanzelf umami-producten bovendrijven. De vergelijking met ve tsin (monosodiumglutamaat), dat spulletje dat smaken verhevigt, wordt ook wel gemaakt. Rijpe tomaten zijn umami, oude kaas, mooi gerijpt rundvlees, paddestoelen, soja, tonijn, om er maar een paar te noemen. En allemaal omdat daar stofjes (aminozuren en natriumglutamaat) in zitten die verantwoordelijk zijn voor die niet te benoemen smaak, die ik zelf liever smaakgewaarwording noem omdat je 'm niet precies kunt plaatsen.
En zo ben ik weer afgedwaald…
M. is eigenlijk ook 'umami': ze is 50 geworden, gerijpt, doorleefd maar niet door het leven beschadigd, complex, nieuwsgierigmakend en toch ook duidelijk, een lief mens met pit en verrassende kanten, die een helder verstand combineert met een groot en warm hart.
Maar die Vichyssoise waarmee we het verjaardagsdinertje openden… de vraag is zelfs of ik deze klassieke aardappelpreisoep wel zo mag noemen!
Vandaar de nieuwe naam: Vadouvoise.
Tip voor je aan de slag gaat: gebruik een thee-ei of een papieren theefilter (goed dichtgebonden) om de vadouvan en de peperkorrels in de bouillon te laten trekken.
Neem de vadouvan pas uit de soep als je 'm gaat pureren.
- 1 l ontvette krachtige kippenbouillon
- 1 volle el vadouvan *
- 5 peperkorrels
- 1 iets kruimige aardappel, geschild en in kleine blokjes
- 500 g prei, in dunne ringen, gebruik alleen het wit en lichtgroene gedeelte
- 1 teentje knoflook, fijngehakt
- 2 dl crème fraîche
- bieslook, fijngesneden
- Breng de kippenbouillon aan de kook, zet het vuur laag
- Laat de vadouvan 1 uur trekken in de bouillon
- Zet het vuur iets hoger, doe de aardappelblokjes en de knoflook in de bouillon en laat 10 minuten koken
- Voeg de prei toe en laat 15 minuten zachtjes koken
- Roer de crème fraîche door de soep, zet het vuur uit en laat afkoelen tot lauw
- Pureer de soep met de staafmixer of blender en wrijf hem door een zeef
- Laat in dekoelkast door en door koud worden en garneer voor het opdienen met bieslook